کد مطلب:140212 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:219
مقاله صاحب بیت الاحزان
مرحوم عبدالخالق بن عبدالرحیم یزدی در كتاب بیت الاحزان كه كتاب بسیار ارزشمند و نورانی است فرموده: بباید دانست كه این آیه شریفه جاری است در حق هر خدا پرستی كه او را از روی ظلم از دیار خود بیرون كنند، لیكن در حدیث
وارد شده است كه نازل شد در حق رسول الله صلی الله علیه و آله كه كفار قریش آن جناب را از مكه معظمه بیرون كردند و آن حضرت به مدینه طیبه هجرت نمودند پس بعد از آن جناب جاری شد در حق امیرالمؤمنین علیه السلام كه به جهت اذیت منافقین از مدینه هجرت فرمود به سوی كوفه، آه آه و احزناه كه بعد از آن جناب جاری شد در حق خامس آل عبا جناب سیدالشهداء ارواحنا الفداء و مجمل كیفیت آن این است كه از احادیث بسیار كه در كتب معتبره است ظاهر می شود كه چون معاویه علیه الهاویه از دار دنیا به دار البوار قرار گرفت فرزند شقاوت اثر او یزید پلید خلافت باطل را اقتداء به پدر خود نموده غصب كرد، پس به حاكم مدینه كه عتبه نام داشت نوشت كه بیعت خلافت و امارت او را از جناب خامس آل عبا علیه السلام و جمع دیگر بگیرد و چون حضرت قبول نفرمود او نامه به یزید نوشت به این مضمون كه:
بسم الله الرحمن الرحیم
الی عبدالله یزید من عتبة بن ابی سفیان، فان الحسین بن امیرالمؤمنین علی لیس یری كل خلافة و لا بیعة فرأیك فی امره والسلام.
یعنی این نامه ای است به سوی بنده ی خداوند یزید از جانب عتبه بن ابی سفیان: اما بعد، پس بدرستی كه حسین بن علی تو را خلیفه نمی داند و با تو بیعت نمی كند، پس هر چه رأی تو است در خصوص او بگو والسلام.
پس چون یزید آن نامه را مطالعه كرد در جواب نوشت: اما بعد، فاذا اتاك كتابی هذا فعجل علی بجوابه و بین لی فی كتابك كل من فی طاعتی او خرج عنها و لكن مع الجواب رأس الحسین.
یعنی اما بعد ای عتبه هرگاه این نامه ی من بر تو وارد شود بزودی جواب آن را روانه نما و لكن بیان كن از برای من در نامه ی خود اسم های آن جماعتی را كه در طاعت منند و آنها را كه از طاعت من بیرون اند و لكن باید با جواب سر حسین بن علی بوده باشد.
چون این خبر به حضرت امام حسین علیه السلام رسید قصد فرمود كه از زمین حجاز روانه زمین عراق گردد.
مؤلف گوید:
از آنچه تا به اینجا نقل نمودیم و روایاتی كه روات نقل نموده اند به وضوح استفاده می شود كه خروج حضرت سید مظلومان علیه السلام از مدینه به اختیار و میل باطنی آن جناب نبوده بلكه ظلم بنی امیه در حق آن سرور به حدی شد كه بقیة الله و حجت الله و خلیفة الله دست از وطن مألوف برداشت و به طرف مكه رهسپار شد و مكرر آیه شریفه: فخرج منها خائفا یترقب را تلاوت می فرمود و چنانچه ارباب مقاتل گفته اند تمام اهل بیت آن حضرت در اندوه و حزنی غیر قابل توصیف بودند و از حضرت سكینه خاتون نقل شده كه فرمود:
ما كان اهل بیت اشد خوفا منا حین خرجنا من المدینة
آسمان اهل بیتی ترسان و وحشت زده تر از ما بخود ندید زمانی كه از مدینه خارج می شدیم و هر چه احباب و اصحاب و یاران حضرت استدعا نمودند كه از بیراهه برویم آن صراط مستقیم از صراط مستقیم منحرف نشد و از جاده و شاهراه رو به راه نهاد.
بهر صورت هنگام خروج امام علیه السلام از مدینه از بانوان و رجال و اطفال جماعتی با آن حضرت همراهی كردند كه اسامی آنها به نقل صاحب معالی السبطین به شرح زیر می باشد.
خواهران حضرت دوازده نفر بودند به این شرح:
1- علیا مخدره حضرت زینب كبری دختر امیرالمؤمنین علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها ملقب به عقیله بنی هاشم.
2- علیا مخدره زینب صغری دختر امیرالمؤمنین علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها.
3- علیا مخدره فاطمه سلام الله علیها كه كنیه اش ام كلثوم می باشد.
4- علیا مخدره خدیجه كه مادرش ام ولد بوده، وی همسر عبدالرحمن بن عقیل بن ابیطالب بوده كه از وی دو پسر داشت بنامهای «سعد» و «عقیل» كه به نقل شویكی در مقتل هر دو پس از شهادت امام علیه السلام از شدت عطش و عروض وحشت و دهشتی كه ناشی از حمله و هجوم دشمن به خیام حرم بود از دنیا رفتند ولی پدرشان با امام علیه السلام در صحنه كارزار شهید شد رحمة الله علیه ولی مادرشان خدیجه در كوفه از دنیا رفته است.
5- علیا مخدره رقیه كبری كه همسر حضرت مسلم بن عقیل سلام الله علیه بود و از وی دو پسر به نامهای عبدالله بن مسلم و محمد بن مسلم و یك دختر به نام عاتكه داشت، هر دو پسر در سرزمین كربلاء با حضرت سیدالشهداء علیه السلام شهید شدند و عاتكه كه هفت ساله بود بعد از شهادت حضرت در اثر هجوم وحشیانه سپاهیان عمر بن سعد ملعون پامال شد.
6- علیا مخدره ام هانی كه مادرش ام ولد بود، وی همسر عبدالله الاكبر بن عقیل بن ابیطالب بود و از وی فرزندی بنام عبدالله داشت.
7- علیا مخدره رملة الكبری كه مادرش ام مسعود بنت عروة الثقفی بود، وی همسر عبدالرحمن الاوسط بن عقیل بن ابیطالب بود و از وی دختری بنام ام عقیل داشت.
8- علیا مخدره رقیه صغری كه مادرش ام ولد بود، وی همسر صلت بن عبدالله بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب بود و فرزند نداشت.
9- علیا مخدره فاطمه صغری كه مادرش ام ولد بوده و همسر ابی سعید بن عقیل بن ابیطالب بود و از وی یك دختر بنام حمیده و یك پسر به اسم محمد داشت، محمد هفت ساله بود كه در كربلاء پس از روی خاك افتادن امام علیه السلام به وسیله لقیط بن ایاس جهنی یا هانی بن ثبیت حضرمی لعنة الله علیهما به قتل
رسید.
10- علیا مخدره خدیجه صغری كه مادرش ام ولد بوده و همسر عبدالله اوسط بن عقیل بن ابیطالب است وی فرزندی نداشت.
11- علیا مخدره ام سلمه
12- علیا مخدره میمونه
13- برخی از علماء تراجم علیا مخدره جمانه را نیز افزوده اند، كنیه این بانو ام جعفر بوده و مادرش ام ولد می باشد.
این سیزده تن جملگی خواهران سیدالشهداء بوده كه از مدینه همراه امام خارج شده و تا كربلاء با آن جناب بودند.
و از همسران امیرالمؤمنین علیه السلام هشت بانو با امام علیه السلام همراه بودند به این شرح:
1- صهباء ثعلبیه كه مادر رقیه كبری همسر مسلم بن عقیل سلام الله علیه می باشد.
2- ام مسعود دختر عروه ثقفی كه با دخترش رمله در ركاب سعادت مآب امام علیه السلام از مدینه خارج گردید.
3-لیلی دختر مسعود دارمیه، وی با دو پسرش بنامهای عبدالله و محمد اصغر از مدینه با امام علیه السلام خارج شدند.
4- ام زینب صغری، وی با دخترش زینب از مدینه در معیت امام علیه السلام خارج گردید.
5- ام خدیجه، وی با دخترش خدیجه همراه حضرت بود.
6- ام رقیه صغری، وی با دخترش رقیه با حضرت از مدینه خارج گردید.
7- ام فاطمه، وی با دخترش فاطمه با امام علیه السلام از مدینه خارج شد.
8- امامه دختر ابی العاص عیشمیه.
این هشت تن جملگی از زوجات و همسران امیرالمؤمنین علیه السلام بودند كه با
سیدالشهداء سلام الله علیه از مدینه خارج شده و با حضرتش به كربلاء وارد شدند.
و دو بانوی دیگر از مدینه همراه امام علیه السلام خارج شدند، ایشان عبارت بودند از:
1- علیا مخدره ام كلثوم صغری دختر حضرت زینب كبری سلام الله علیها، وی با شوهرش به نام قاسم بن محمد بن جعفر بن ابیطالب از مدینه خارج شد و به كربلاء وارد گشت.
2- عمه قاسم بن محمد بن جعفر بن ابیطالب بنام جمانه، وی دختر ابیطالب یعنی خواهر امیرالمؤمنین علیه السلام بود، شوهر او ابوسفیان بن الحرث است كه پس از ازدواج حق تعالی فرزندی بنام عبدالله به ایشان عنایت فرمود، این مخدره خواهر دیگری بنام ام هانی داشت.
ناگفته نماند عبدالله كه فرزند جمانه بود در ركاب ظفر اثر امیرالمؤمنین علیه السلام در صفین مقابل آن حضرت شهید شد.
و كنیزانی كه با حضرت از مدینه خارج شدند نه نفر بودند كه چهار نفر ایشان كنیزان علیا مخدره حضرت زینب كبری علیهاالسلام بوده و یك نفر كنیز خود آن حضرت و چهار تن دیگر كنیزان همسران امام علیه السلام محسوب می شدند، اما چهار كنیز حضرت زینب كبری سلام الله علیها عبارتند از:
1- فضه نوبیه كه با خانمش زینب كبری علیهاالسلام از مدینه خارج شد و به كربلاء وارد گشت.
2- قفیره معروف به ملیكه دختر علقمة بن عبدالله بن ابی قیس، این كنیز ابتداء به جعفر بن ابیطالب در حبشه اهداء شد و جعفر پس از هجرت او را با خود به مدینه آورد و به امیرالمؤمنین علیه السلام هدیه داد كه خدمت آن جناب را نماید، قفیره در خانه امیرالمؤمنین علیه السلام بود و خدمت حضرت فاطمه سلام الله علیها و اولاد آن بانو را می نمود و پس از رحلت بانوی دو سرا به حضرت زینب كبری منتقل شد و
هنگامی كه علیا مخدره زینب كبری سلام الله علیها با امام علیه السلام از مدینه خارج شدند این كنیز نیز همراه بانوی خود از آن شهر بیرون آمد و به كربلاء وارد گردید.
3- روضه، وی ابتداء كنیز رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود و پس از رحلت آن حضرت منتقل به حضرت فاطمه سلام الله علیها گشت و بعد از رحلت آن بانو در خانه امیرالمؤمنین علیه السلام خدمت فرزندان آن حضرت را می كرد تا هنگامی كه امیرالمؤمنین علیه السلام حضرت زینب سلام الله علیها را به تزویج عبدالله بن جعفر درآوردند كه از این به بعد روضه در خانه حضرت زینب علیهاالسلام بود و وقتی آن بانو بهمراهی برادر بزرگوارش از مدینه خارج گشت روضه نیز در معیت خانمش از آن شهر بیرون آمد و با كاروان جلالت مآب سیدالشهداء سلام الله علیه به زمین كربلاء وارد گردید.
4- ام رافع كه همسر ابی رافع قبطی موسوم به هرمز بود، هرمز غلام رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بود و همسرش نیز كنیز آن حضرت محسوب می شد و پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله به حضرت فاطمه علیهاالسلام منتقل گردید و بعد از رحلت آن بانوی دو جهان به حضرت مجتبی علیه السلام و پس از آن بزرگوار به حضرت زینب كبری سلام الله علیها منتقل شد و در خانه آن بانو بود و با خانمش از مدینه خارج و به كربلاء وارد گردید.
و اما كنیزی كه تعلق به خود حضرت داشت نامش میمونه (ام عبدالله بن یقطر) بود، این كنیز زمانی كه در خانه امیرالمؤمنین علیه السلام بود امام حسین علیه السلام را حضانت می كرد تا حضرت فاطمه سلام الله علیها از دنیا رحلت فرمود و از آن بعد اختصاص به امام حسین علیه السلام داده شد و پیوسته خادم آن جناب بود تا هنگام خروج آن حضرت از مدینه كه وی نیز در معیت اهل بیت امام علیه السلام از مدینه به طرف عراق خارج گردید و در این سفر فرزندش یعنی عبدالله بن یقطر نیز با مادر همراه بود ولی بعد از آنكه كاروان امام علیه السلام از مكه خارج شدند حضرت عبدالله را بجانب
مسلم بن عقیل به طرف كوفه گسیل داشت و پیش از آنكه وی به محضر جناب مسلم سلام الله علیه مشرف شود حصین بن نمیر تمیمی كه از عمال عبیدالله بن زیاد بود وی را گرفت و تحت نظر او را به نزد عبیدالله فرستاد و آن ملعون وی را به قتل رساند ولی مادرش میمونه در ركاب سعادت مآب امام همچنان بود تا وارد كربلاء شد.
و اما چهار كنیزی كه تعلق به همسران امام علیه السلام داشتند عبارتند از:
1- فاكهة، این بانو كنیز امام حسین علیه السلام بود كه در خانه علیا مخدره رباب بنت امرءالقیس خدمت می كرد و شوهر این بانو عبدالله بن اریقط الدئلی بود كه فرزندشان قارب نام داشت و غلام جناب سیدالشهداء علیه السلام بود، این غلام با مادرش هر دو همراه حضرت به كربلاء وارد شدند.
2- حسنیه، این كنیز را حضرت امام حسین علیه السلام از نوفل بن حارث بن عبدالمطلب خریدند و سپس به ازدواج سهم دادند و فرزندی بنام منجح از ایشان متولد شد كه در عداد غلامان آن حضرت درآمد.
این بانو در خانه حضرت علی بن الحسین زین العابدین علیه السلام خدمت می كرد و وی با فرزندش همراه امام علیه السلام وارد كربلاء شدند.
3- كبشه، این بانو كنیز امام علیه السلام بود كه آن جناب وی را به هزار درهم خریدند و او را در خانه ام اسحق دختر طلحة بن عبیدالله تیمیه كه همسر امام علیه السلام بود گذاردند كه خدمت نماید و شوهر وی ابورزین است و فرزندشان سلیمان می باشد كه در عداد غلامان حضرت درآمد.
این بانو در ركاب حضرت وارد كربلاء شد.
4- ملیكه، شوهر این بانو عقبة بن سمعان بود.
این بانو ابتداء در خانه حضرت امام حسن علیه السلام خدمت می كرد و پس از رحلت آن بزرگوار منتقل به امام حسین علیه السلام شد و در بیوت امام علیه السلام خدمت می كرد و گاه
هم در خانه عبدالله بن جعفر همسر علیا مخدره حضرت زینب سلام الله علیها با شوهرش خدمت می كردند زیرا عقبه عبد و مملوك حضرت رباب بنت امرءالقیس بود، هنگامی كه امام علیه السلام از مدینه به طرف عراق خارج شدند این بانو با شوهرش نیز همراه امام علیه السلام بیرون آمدند و به كربلاء وارد شدند و پس از شهادت امام علیه السلام و اصحاب آن حضرت و اسیر شدن اهل بیت عمر بن سعد ملعون عقبة بن سمعان را گرفت و از او پرسید كه كیستی؟
وی گفت: من عبد و مملوك هستم.
عمر بن سعد او را رها كرد.
این نه كنیز همان طوری كه گفتیم با امام علیه السلام از مدینه خارج شده و به كربلاء وارد شدند.
و تعداد غلامانی كه با امام علیه السلام از مدینه خارج شده و به عراق وارد شدند ده نفر بوده كه هشت نفر آنها شهید شده و دو نفر ایشان نجات یافته و جان سالم بدر بردند.
اما هشت نفری كه شهید شدند عبارتند از:
1- سلیمان بن ابی رزین كه غلام حضرت بوده و در بصره كشته شد، وی فرستاده امام علیه السلام به سوی اشراف بصره بوده ولی بدست ابن زیاد در بصره مقتول واقع شد.
2- قارب بن عبدالله الدئلی كه غلام حضرت بود.
3- منجح بن سهم، كه غلام امام علیه السلام بود.
4- سعد بن الحرث الخزاعی كه غلام امیرالمؤمنین علیه السلام بود، وی از شاهزاده های عجم بود كه در صغر سن رغبت به اسلام پیدا كرد و در سلك مسلمین درآمد.
5- حرث بن نبهان كه غلام حمزه سیدالشهداء علیه السلام بود.
6- جون بن حوی النوبی كه غلام ابوذر غفاری بود این غلام را
امیرالمؤمنین علیه السلام به صد و پنجاه دینار خریدند و به ابوذر غفاری هبه كردند تا خدمتش را بنماید، غلام خدمت ابوذر بود تا وقتی كه عثمان ابوذر را به ربذه تبعید كرد غلام نیز همراه مولایش به ربذه رفت و با او بود تا وی در آنجا به رحمت الهی واصل شد پس از آن غلام به مدینه برگشت و نزد امیرالمؤمنین علیه السلام آمد و پس از شهادت حضرت منتقل به حضرت امام حسن علیه السلام شد و پس از آن حضرت خدمت گذار حضرت امام حسین علیه السلام شد وی در خانه حضرت زین العابدین علیه السلام بود تا هنگام خروج امام علیه السلام از مدینه در این وقت وی نیز همراه امام علیه السلام از مدینه به عراق خارج شد و وارد كربلاء گشت و در آنجا در سن 97 سالگی شهید شد.
7- اسلم بن عمرو، اهل سیر و تواریخ گفته اند وی از غلامان حضرت حسین بن علی بن ابیطالب علیهم السلام بوده و معروف است كه امام علیه السلام او را خریدند و به فرزندشان حضرت سجاد علیه السلام هبه كردند، این غلام كاتب حضرت سیدالشهداء علیه السلام بود و با حضرتش از مدینه خارج شد و به كربلاء وارد گشت و در مقابل دیدگان امام علیه السلام شهید گردید رحمة الله علیه.
8- نصر بن ابی نیزر، وی غلام امیرالمؤمنین علیه السلام بوده و علاوه بر آن از جمله عاملین حضرت بر جمع آوری زكوات محسوب می شد.
این هشت غلام جملگی با حضرت سیدالشهداء سلام الله علیه در زمین كربلاء شهید شدند مگر سلیمان بن ابی رزین كه در بصره مقتول شد.
و اما دو غلامی كه با حضرت شهید نشدند عبارتند از:
1- عقبة بن سمعان، وی غلام علیا مخدره رباب بنت امرءالقیس بود.
2-علی بن عثمان بن الخطاب الحضرمی، وی از غلامان امیرالمؤمنین علیه السلام بود، وی بعد از شهادت امام مظلوم سلام الله علیه در كربلاء از آن سرزمین گریخت.
و تعداد برادران آن حضرت كه از مدینه با آن جناب بیرون آمده و در معیتش به كربلاء وارد شدند نه نفر بوده به این شرح:
1- حضرت عباس بن علی بن ابیطالب مكنی به ابوالفضل سلام الله علیه.
2- عثمان بن علی بن ابی طالب.
3- جعفر بن علی بن ابی طالب.
4- عبدالله بن علی بن ابی طالب.
این چهار بزرگوار از مادر با ابی عبدالله الحسین علیه السلام جدا بوده و والده ماجده ایشان علیا مخدره فاطمه بنت حزام بن خالد بن ربیعة بن عامر بوده كه كنیه اش ام البنین می باشد.
5- محمد اصغر بن علی بن ابیطالب علیه السلام
6- ابوبكر بن علی بن ابیطالب علیه السلام.
مادر این دو بزرگوار علیا مخدره لیلی بنت مسعود دارمیه بوده كه همراه دو فرزندش به كربلاء وارد گردید.
7- عمر بن علی بن ابیطالب ملقب به اطراف، مادرش صهباء ثعلبیه بود كه مكنی به ام حبیب می باشد وی با فرزندش هر دو به كربلاء آمدند.
8- عون بن علی بن ابی طالب، مادرش اسماء بنت عمیس می باشد و اسماء در مدینه ماند.
9- محمد اوسط بن علی بن ابی طالب، مادرش امامه بنت ابی العاص العبشمیه بود كه با فرزندش به كربلاء وارد گردید.
این نه نفر كه برادران حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام بودند جملگی به كربلاء وارد شده و همگی شهید شدند.
و از اولاد جعفر بن ابیطالب كه عموی آن حضرت بود پنج نفر همراه آن جناب از مدینه خارج و به عراق وارد گردیدند و آنها عبارتند از:
1- عون اكبر ابن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، مادرش حضرت زینب كبری سلام الله علیها است.
2- محمد بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب.
در اینكه مادر این بزرگوار كیست اختلاف است، بعضی او را فرزند علیا مخدره زینب كبری سلام الله علیها می دانند و برخی گفته اند مادر وی و برادرش یعنی عبیدالله بن عبدالله بن جعفر خوصاء بنت حفصة بن بكر بن وائل است كه با دو فرزندش بطرف عراق از مدینه خارج گشت و الله العالم.
3- عون بن جعفر بن ابیطالب و مادرش اسماء بنت عمیس است كه در مدینه نزد فاطمه صغری دختر امام حسین علیه السلام ماند و بیرون نیامد.
4- قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود كه با فرزندش هر دو به كربلاء وارد شدند.
5- عبیدالله بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، مادرش خوصاء است كه قبلا اشاره به آن شد.
این پنج نفر همان طوری كه گفتیم از اولاد جعفر بن ابیطالب بوده و همگی در سرزمین كربلاء شهید شدند.
و از اولاد عقیل بن ابیطالب كه عموی دیگر آن حضرت بود دوازده نفر همراه حضرتش از مدینه خارج شدند، آنها عبارتند از:
1- جعفر بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام الثغر بود كه به او ام الخوصاء العامریه نیز می گفتند وی با فرزندش همراه حضرت از مدینه خارج شدند.
2- عبدالرحمن بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود كه هر دو با حضرت از مدینه خارج گردیدند.
3- عبدالله بن مسلم بن عقیل.
4- محمد بن مسلم بن عقیل، مادر این دو علیا مخدره رقیه خاتون دختر امیرالمؤمنین علیه السلام بود، این بانو همراه دو فرزندش از مدینه خارج گردیدند
5- محمد بن ابی سعید بن عقیل احول، مادرش ام ولد بود كه همراهش از مدینه خارج گردید.
6- عبدالله اصغر ابن عقیل بن ابی طالب، ماردش ام ولد بود.
7- موسی بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام البنین دختر ابوبكر بن كلاب العامریه بود، وی با فرزندش از مدینه خارج گردید و همراه امام علیه السلام بودند.
8- علی بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود.
9- احمد بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود، وی با فرزندش همراه امام علیه السلام از مدینه خارج شدند.
10 - مسلم بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود.
11- محمد اصغر، طبق برخی از روایات وی فرزند جناب مسلم بن عقیل بوده و بعضی دیگر از روایات وی را فرزند عقیل بن ابیطالب یعنی برادر حضرت مسلم معرفی نموده.
12- ابراهیم، درباره وی نیز روایات مختلف است بعضی او را فرزند جناب مسلم بن عقیل سلام الله علیه معرفی نموده و برخی دیگر وی را برادر حضرت مسلم علیه السلام قرار داده اند.
از این دوازده نفر نه تن در روز عاشوراء در كربلاء با حضرت سیدالشهداء شهید شدند كه همراه این نه نفر شش نفر از مادرهایشان بودند و جناب مسلم بن عقیل در كوفه شهید شد و دو پسر بچه خردسال آن حضرت كه همراه او بودند پس از شهادت امام علیه السلام اسیر شدند و در پشت كوفه شهید گشتند.
و از همسران امام مجتبی علیه السلام پنج تن و از فرزندان آن امام همام ذكورا و اناثا شانزده نفر بودند كه همراه امام علیه السلام از مدینه خارج شدند كه برخی از ایشان با حضرت در كربلاء شهید شده و بعضی از آنها هنگام هجوم وحشیانه لشگر عمر بن سعد ملعون به خیمه زیر دست و پا، پامال شده و پاره ای دیگر به اسارت در
آمده و همراه اسراء به شام برده شدند.
اسامی ایشان به این شرح است:
1- جناب حسن مثنی، مادر آن حضرت خوله دختر منصور فزاریه است، این بانو هنگام خروج امام مظلوم از مدینه در شهر باقی ماند.
2- جناب عمرو بن الحسن.
3- جناب قاسم بن الحسن.
4- جناب عبدالله بن الحسن، مادر این سه شاهزاده ام ولد بوده و نامش طبق فرموده بعضی رمله می باشد.
5- جناب احمد بن الحسن، سن مباركش طبق روایتی كه مرحوم مجلسی در بحار نقل فرموده 16 سال بوده.
6- ام الحسن.
7- ام الحسین، این هر دو خواهران احمد بن الحسن بودند كه در هنگام هجوم وحشیانه لشگر ابن سعد لعنة الله علیه زیر دست و پا، پامال شدند و مادرشان ام بشر بنت مسعود انصاری است، این بانو همراه فرزندانش در كربلاء حاضر گردیدند.
8- جناب محمد بن الحسن بن علی علیهماالسلام.
9- جناب جعفر بن الحسن بن علی علیهماالسلام، مادر این دو شاهزاده علیا مخدره ام كلثوم بنت عباس بن عبدالمطلب بوده.
10- جناب ابوبكر بن الحسن علیه السلام مادرش ام ولد بوده كه با فرزندش در كربلاء حاضر شدند.
11- جناب حسین بن الحسن علیه السلام لقبش اثرم می باشد.
12- جناب طلحة بن الحسین علیه السلام.
13- علیا مخدره فاطمه بنت الحسن علیه السلام، این بانو خواهر حسین بن الحسن و
طلحة بن الحسن علیه السلام بوده و مادر ماجده امام باقر علیه السلام می باشد و مادر این سه تن (فاطمه و دو برادرشان) ام اسحق دختر طلحة بن عبیدالله است این بانو با فرزندانش جملگی در كربلاء حاضر بودند.
14- جناب زید بن الحسن علیه السلام.
15- جناب عبدالرحمن بن الحسن علیه السلام.
16- علیا مخدره ام الحسین، وی خواهر زید و عبدالرحمن بوده و مادر ایشان ام ولد محسوب می شد كه با ایشان جملگی در كربلاء حاضر بودند.
این شانزده تن جملگی فرزندان حضرت مجتبی علیه السلام بوده كه در كربلاء حاضر شدند و دوازده نفرشان ذكور و چهار تن آنها اناث بودند.
وارد شده است كه نازل شد در حق رسول الله صلی الله علیه و آله كه كفار قریش آن جناب را از مكه معظمه بیرون كردند و آن حضرت به مدینه طیبه هجرت نمودند پس بعد از آن جناب جاری شد در حق امیرالمؤمنین علیه السلام كه به جهت اذیت منافقین از مدینه هجرت فرمود به سوی كوفه، آه آه و احزناه كه بعد از آن جناب جاری شد در حق خامس آل عبا جناب سیدالشهداء ارواحنا الفداء و مجمل كیفیت آن این است كه از احادیث بسیار كه در كتب معتبره است ظاهر می شود كه چون معاویه علیه الهاویه از دار دنیا به دار البوار قرار گرفت فرزند شقاوت اثر او یزید پلید خلافت باطل را اقتداء به پدر خود نموده غصب كرد، پس به حاكم مدینه كه عتبه نام داشت نوشت كه بیعت خلافت و امارت او را از جناب خامس آل عبا علیه السلام و جمع دیگر بگیرد و چون حضرت قبول نفرمود او نامه به یزید نوشت به این مضمون كه:
بسم الله الرحمن الرحیم
الی عبدالله یزید من عتبة بن ابی سفیان، فان الحسین بن امیرالمؤمنین علی لیس یری كل خلافة و لا بیعة فرأیك فی امره والسلام.
یعنی این نامه ای است به سوی بنده ی خداوند یزید از جانب عتبه بن ابی سفیان: اما بعد، پس بدرستی كه حسین بن علی تو را خلیفه نمی داند و با تو بیعت نمی كند، پس هر چه رأی تو است در خصوص او بگو والسلام.
پس چون یزید آن نامه را مطالعه كرد در جواب نوشت: اما بعد، فاذا اتاك كتابی هذا فعجل علی بجوابه و بین لی فی كتابك كل من فی طاعتی او خرج عنها و لكن مع الجواب رأس الحسین.
یعنی اما بعد ای عتبه هرگاه این نامه ی من بر تو وارد شود بزودی جواب آن را روانه نما و لكن بیان كن از برای من در نامه ی خود اسم های آن جماعتی را كه در طاعت منند و آنها را كه از طاعت من بیرون اند و لكن باید با جواب سر حسین بن علی بوده باشد.
چون این خبر به حضرت امام حسین علیه السلام رسید قصد فرمود كه از زمین حجاز روانه زمین عراق گردد.
مؤلف گوید:
از آنچه تا به اینجا نقل نمودیم و روایاتی كه روات نقل نموده اند به وضوح استفاده می شود كه خروج حضرت سید مظلومان علیه السلام از مدینه به اختیار و میل باطنی آن جناب نبوده بلكه ظلم بنی امیه در حق آن سرور به حدی شد كه بقیة الله و حجت الله و خلیفة الله دست از وطن مألوف برداشت و به طرف مكه رهسپار شد و مكرر آیه شریفه: فخرج منها خائفا یترقب را تلاوت می فرمود و چنانچه ارباب مقاتل گفته اند تمام اهل بیت آن حضرت در اندوه و حزنی غیر قابل توصیف بودند و از حضرت سكینه خاتون نقل شده كه فرمود:
ما كان اهل بیت اشد خوفا منا حین خرجنا من المدینة
آسمان اهل بیتی ترسان و وحشت زده تر از ما بخود ندید زمانی كه از مدینه خارج می شدیم و هر چه احباب و اصحاب و یاران حضرت استدعا نمودند كه از بیراهه برویم آن صراط مستقیم از صراط مستقیم منحرف نشد و از جاده و شاهراه رو به راه نهاد.
بهر صورت هنگام خروج امام علیه السلام از مدینه از بانوان و رجال و اطفال جماعتی با آن حضرت همراهی كردند كه اسامی آنها به نقل صاحب معالی السبطین به شرح زیر می باشد.
خواهران حضرت دوازده نفر بودند به این شرح:
1- علیا مخدره حضرت زینب كبری دختر امیرالمؤمنین علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها ملقب به عقیله بنی هاشم.
2- علیا مخدره زینب صغری دختر امیرالمؤمنین علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها.
3- علیا مخدره فاطمه سلام الله علیها كه كنیه اش ام كلثوم می باشد.
4- علیا مخدره خدیجه كه مادرش ام ولد بوده، وی همسر عبدالرحمن بن عقیل بن ابیطالب بوده كه از وی دو پسر داشت بنامهای «سعد» و «عقیل» كه به نقل شویكی در مقتل هر دو پس از شهادت امام علیه السلام از شدت عطش و عروض وحشت و دهشتی كه ناشی از حمله و هجوم دشمن به خیام حرم بود از دنیا رفتند ولی پدرشان با امام علیه السلام در صحنه كارزار شهید شد رحمة الله علیه ولی مادرشان خدیجه در كوفه از دنیا رفته است.
5- علیا مخدره رقیه كبری كه همسر حضرت مسلم بن عقیل سلام الله علیه بود و از وی دو پسر به نامهای عبدالله بن مسلم و محمد بن مسلم و یك دختر به نام عاتكه داشت، هر دو پسر در سرزمین كربلاء با حضرت سیدالشهداء علیه السلام شهید شدند و عاتكه كه هفت ساله بود بعد از شهادت حضرت در اثر هجوم وحشیانه سپاهیان عمر بن سعد ملعون پامال شد.
6- علیا مخدره ام هانی كه مادرش ام ولد بود، وی همسر عبدالله الاكبر بن عقیل بن ابیطالب بود و از وی فرزندی بنام عبدالله داشت.
7- علیا مخدره رملة الكبری كه مادرش ام مسعود بنت عروة الثقفی بود، وی همسر عبدالرحمن الاوسط بن عقیل بن ابیطالب بود و از وی دختری بنام ام عقیل داشت.
8- علیا مخدره رقیه صغری كه مادرش ام ولد بود، وی همسر صلت بن عبدالله بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب بود و فرزند نداشت.
9- علیا مخدره فاطمه صغری كه مادرش ام ولد بوده و همسر ابی سعید بن عقیل بن ابیطالب بود و از وی یك دختر بنام حمیده و یك پسر به اسم محمد داشت، محمد هفت ساله بود كه در كربلاء پس از روی خاك افتادن امام علیه السلام به وسیله لقیط بن ایاس جهنی یا هانی بن ثبیت حضرمی لعنة الله علیهما به قتل
رسید.
10- علیا مخدره خدیجه صغری كه مادرش ام ولد بوده و همسر عبدالله اوسط بن عقیل بن ابیطالب است وی فرزندی نداشت.
11- علیا مخدره ام سلمه
12- علیا مخدره میمونه
13- برخی از علماء تراجم علیا مخدره جمانه را نیز افزوده اند، كنیه این بانو ام جعفر بوده و مادرش ام ولد می باشد.
این سیزده تن جملگی خواهران سیدالشهداء بوده كه از مدینه همراه امام خارج شده و تا كربلاء با آن جناب بودند.
و از همسران امیرالمؤمنین علیه السلام هشت بانو با امام علیه السلام همراه بودند به این شرح:
1- صهباء ثعلبیه كه مادر رقیه كبری همسر مسلم بن عقیل سلام الله علیه می باشد.
2- ام مسعود دختر عروه ثقفی كه با دخترش رمله در ركاب سعادت مآب امام علیه السلام از مدینه خارج گردید.
3-لیلی دختر مسعود دارمیه، وی با دو پسرش بنامهای عبدالله و محمد اصغر از مدینه با امام علیه السلام خارج شدند.
4- ام زینب صغری، وی با دخترش زینب از مدینه در معیت امام علیه السلام خارج گردید.
5- ام خدیجه، وی با دخترش خدیجه همراه حضرت بود.
6- ام رقیه صغری، وی با دخترش رقیه با حضرت از مدینه خارج گردید.
7- ام فاطمه، وی با دخترش فاطمه با امام علیه السلام از مدینه خارج شد.
8- امامه دختر ابی العاص عیشمیه.
این هشت تن جملگی از زوجات و همسران امیرالمؤمنین علیه السلام بودند كه با
سیدالشهداء سلام الله علیه از مدینه خارج شده و با حضرتش به كربلاء وارد شدند.
و دو بانوی دیگر از مدینه همراه امام علیه السلام خارج شدند، ایشان عبارت بودند از:
1- علیا مخدره ام كلثوم صغری دختر حضرت زینب كبری سلام الله علیها، وی با شوهرش به نام قاسم بن محمد بن جعفر بن ابیطالب از مدینه خارج شد و به كربلاء وارد گشت.
2- عمه قاسم بن محمد بن جعفر بن ابیطالب بنام جمانه، وی دختر ابیطالب یعنی خواهر امیرالمؤمنین علیه السلام بود، شوهر او ابوسفیان بن الحرث است كه پس از ازدواج حق تعالی فرزندی بنام عبدالله به ایشان عنایت فرمود، این مخدره خواهر دیگری بنام ام هانی داشت.
ناگفته نماند عبدالله كه فرزند جمانه بود در ركاب ظفر اثر امیرالمؤمنین علیه السلام در صفین مقابل آن حضرت شهید شد.
و كنیزانی كه با حضرت از مدینه خارج شدند نه نفر بودند كه چهار نفر ایشان كنیزان علیا مخدره حضرت زینب كبری علیهاالسلام بوده و یك نفر كنیز خود آن حضرت و چهار تن دیگر كنیزان همسران امام علیه السلام محسوب می شدند، اما چهار كنیز حضرت زینب كبری سلام الله علیها عبارتند از:
1- فضه نوبیه كه با خانمش زینب كبری علیهاالسلام از مدینه خارج شد و به كربلاء وارد گشت.
2- قفیره معروف به ملیكه دختر علقمة بن عبدالله بن ابی قیس، این كنیز ابتداء به جعفر بن ابیطالب در حبشه اهداء شد و جعفر پس از هجرت او را با خود به مدینه آورد و به امیرالمؤمنین علیه السلام هدیه داد كه خدمت آن جناب را نماید، قفیره در خانه امیرالمؤمنین علیه السلام بود و خدمت حضرت فاطمه سلام الله علیها و اولاد آن بانو را می نمود و پس از رحلت بانوی دو سرا به حضرت زینب كبری منتقل شد و
هنگامی كه علیا مخدره زینب كبری سلام الله علیها با امام علیه السلام از مدینه خارج شدند این كنیز نیز همراه بانوی خود از آن شهر بیرون آمد و به كربلاء وارد گردید.
3- روضه، وی ابتداء كنیز رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود و پس از رحلت آن حضرت منتقل به حضرت فاطمه سلام الله علیها گشت و بعد از رحلت آن بانو در خانه امیرالمؤمنین علیه السلام خدمت فرزندان آن حضرت را می كرد تا هنگامی كه امیرالمؤمنین علیه السلام حضرت زینب سلام الله علیها را به تزویج عبدالله بن جعفر درآوردند كه از این به بعد روضه در خانه حضرت زینب علیهاالسلام بود و وقتی آن بانو بهمراهی برادر بزرگوارش از مدینه خارج گشت روضه نیز در معیت خانمش از آن شهر بیرون آمد و با كاروان جلالت مآب سیدالشهداء سلام الله علیه به زمین كربلاء وارد گردید.
4- ام رافع كه همسر ابی رافع قبطی موسوم به هرمز بود، هرمز غلام رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بود و همسرش نیز كنیز آن حضرت محسوب می شد و پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله به حضرت فاطمه علیهاالسلام منتقل گردید و بعد از رحلت آن بانوی دو جهان به حضرت مجتبی علیه السلام و پس از آن بزرگوار به حضرت زینب كبری سلام الله علیها منتقل شد و در خانه آن بانو بود و با خانمش از مدینه خارج و به كربلاء وارد گردید.
و اما كنیزی كه تعلق به خود حضرت داشت نامش میمونه (ام عبدالله بن یقطر) بود، این كنیز زمانی كه در خانه امیرالمؤمنین علیه السلام بود امام حسین علیه السلام را حضانت می كرد تا حضرت فاطمه سلام الله علیها از دنیا رحلت فرمود و از آن بعد اختصاص به امام حسین علیه السلام داده شد و پیوسته خادم آن جناب بود تا هنگام خروج آن حضرت از مدینه كه وی نیز در معیت اهل بیت امام علیه السلام از مدینه به طرف عراق خارج گردید و در این سفر فرزندش یعنی عبدالله بن یقطر نیز با مادر همراه بود ولی بعد از آنكه كاروان امام علیه السلام از مكه خارج شدند حضرت عبدالله را بجانب
مسلم بن عقیل به طرف كوفه گسیل داشت و پیش از آنكه وی به محضر جناب مسلم سلام الله علیه مشرف شود حصین بن نمیر تمیمی كه از عمال عبیدالله بن زیاد بود وی را گرفت و تحت نظر او را به نزد عبیدالله فرستاد و آن ملعون وی را به قتل رساند ولی مادرش میمونه در ركاب سعادت مآب امام همچنان بود تا وارد كربلاء شد.
و اما چهار كنیزی كه تعلق به همسران امام علیه السلام داشتند عبارتند از:
1- فاكهة، این بانو كنیز امام حسین علیه السلام بود كه در خانه علیا مخدره رباب بنت امرءالقیس خدمت می كرد و شوهر این بانو عبدالله بن اریقط الدئلی بود كه فرزندشان قارب نام داشت و غلام جناب سیدالشهداء علیه السلام بود، این غلام با مادرش هر دو همراه حضرت به كربلاء وارد شدند.
2- حسنیه، این كنیز را حضرت امام حسین علیه السلام از نوفل بن حارث بن عبدالمطلب خریدند و سپس به ازدواج سهم دادند و فرزندی بنام منجح از ایشان متولد شد كه در عداد غلامان آن حضرت درآمد.
این بانو در خانه حضرت علی بن الحسین زین العابدین علیه السلام خدمت می كرد و وی با فرزندش همراه امام علیه السلام وارد كربلاء شدند.
3- كبشه، این بانو كنیز امام علیه السلام بود كه آن جناب وی را به هزار درهم خریدند و او را در خانه ام اسحق دختر طلحة بن عبیدالله تیمیه كه همسر امام علیه السلام بود گذاردند كه خدمت نماید و شوهر وی ابورزین است و فرزندشان سلیمان می باشد كه در عداد غلامان حضرت درآمد.
این بانو در ركاب حضرت وارد كربلاء شد.
4- ملیكه، شوهر این بانو عقبة بن سمعان بود.
این بانو ابتداء در خانه حضرت امام حسن علیه السلام خدمت می كرد و پس از رحلت آن بزرگوار منتقل به امام حسین علیه السلام شد و در بیوت امام علیه السلام خدمت می كرد و گاه
هم در خانه عبدالله بن جعفر همسر علیا مخدره حضرت زینب سلام الله علیها با شوهرش خدمت می كردند زیرا عقبه عبد و مملوك حضرت رباب بنت امرءالقیس بود، هنگامی كه امام علیه السلام از مدینه به طرف عراق خارج شدند این بانو با شوهرش نیز همراه امام علیه السلام بیرون آمدند و به كربلاء وارد شدند و پس از شهادت امام علیه السلام و اصحاب آن حضرت و اسیر شدن اهل بیت عمر بن سعد ملعون عقبة بن سمعان را گرفت و از او پرسید كه كیستی؟
وی گفت: من عبد و مملوك هستم.
عمر بن سعد او را رها كرد.
این نه كنیز همان طوری كه گفتیم با امام علیه السلام از مدینه خارج شده و به كربلاء وارد شدند.
و تعداد غلامانی كه با امام علیه السلام از مدینه خارج شده و به عراق وارد شدند ده نفر بوده كه هشت نفر آنها شهید شده و دو نفر ایشان نجات یافته و جان سالم بدر بردند.
اما هشت نفری كه شهید شدند عبارتند از:
1- سلیمان بن ابی رزین كه غلام حضرت بوده و در بصره كشته شد، وی فرستاده امام علیه السلام به سوی اشراف بصره بوده ولی بدست ابن زیاد در بصره مقتول واقع شد.
2- قارب بن عبدالله الدئلی كه غلام حضرت بود.
3- منجح بن سهم، كه غلام امام علیه السلام بود.
4- سعد بن الحرث الخزاعی كه غلام امیرالمؤمنین علیه السلام بود، وی از شاهزاده های عجم بود كه در صغر سن رغبت به اسلام پیدا كرد و در سلك مسلمین درآمد.
5- حرث بن نبهان كه غلام حمزه سیدالشهداء علیه السلام بود.
6- جون بن حوی النوبی كه غلام ابوذر غفاری بود این غلام را
امیرالمؤمنین علیه السلام به صد و پنجاه دینار خریدند و به ابوذر غفاری هبه كردند تا خدمتش را بنماید، غلام خدمت ابوذر بود تا وقتی كه عثمان ابوذر را به ربذه تبعید كرد غلام نیز همراه مولایش به ربذه رفت و با او بود تا وی در آنجا به رحمت الهی واصل شد پس از آن غلام به مدینه برگشت و نزد امیرالمؤمنین علیه السلام آمد و پس از شهادت حضرت منتقل به حضرت امام حسن علیه السلام شد و پس از آن حضرت خدمت گذار حضرت امام حسین علیه السلام شد وی در خانه حضرت زین العابدین علیه السلام بود تا هنگام خروج امام علیه السلام از مدینه در این وقت وی نیز همراه امام علیه السلام از مدینه به عراق خارج شد و وارد كربلاء گشت و در آنجا در سن 97 سالگی شهید شد.
7- اسلم بن عمرو، اهل سیر و تواریخ گفته اند وی از غلامان حضرت حسین بن علی بن ابیطالب علیهم السلام بوده و معروف است كه امام علیه السلام او را خریدند و به فرزندشان حضرت سجاد علیه السلام هبه كردند، این غلام كاتب حضرت سیدالشهداء علیه السلام بود و با حضرتش از مدینه خارج شد و به كربلاء وارد گشت و در مقابل دیدگان امام علیه السلام شهید گردید رحمة الله علیه.
8- نصر بن ابی نیزر، وی غلام امیرالمؤمنین علیه السلام بوده و علاوه بر آن از جمله عاملین حضرت بر جمع آوری زكوات محسوب می شد.
این هشت غلام جملگی با حضرت سیدالشهداء سلام الله علیه در زمین كربلاء شهید شدند مگر سلیمان بن ابی رزین كه در بصره مقتول شد.
و اما دو غلامی كه با حضرت شهید نشدند عبارتند از:
1- عقبة بن سمعان، وی غلام علیا مخدره رباب بنت امرءالقیس بود.
2-علی بن عثمان بن الخطاب الحضرمی، وی از غلامان امیرالمؤمنین علیه السلام بود، وی بعد از شهادت امام مظلوم سلام الله علیه در كربلاء از آن سرزمین گریخت.
و تعداد برادران آن حضرت كه از مدینه با آن جناب بیرون آمده و در معیتش به كربلاء وارد شدند نه نفر بوده به این شرح:
1- حضرت عباس بن علی بن ابیطالب مكنی به ابوالفضل سلام الله علیه.
2- عثمان بن علی بن ابی طالب.
3- جعفر بن علی بن ابی طالب.
4- عبدالله بن علی بن ابی طالب.
این چهار بزرگوار از مادر با ابی عبدالله الحسین علیه السلام جدا بوده و والده ماجده ایشان علیا مخدره فاطمه بنت حزام بن خالد بن ربیعة بن عامر بوده كه كنیه اش ام البنین می باشد.
5- محمد اصغر بن علی بن ابیطالب علیه السلام
6- ابوبكر بن علی بن ابیطالب علیه السلام.
مادر این دو بزرگوار علیا مخدره لیلی بنت مسعود دارمیه بوده كه همراه دو فرزندش به كربلاء وارد گردید.
7- عمر بن علی بن ابیطالب ملقب به اطراف، مادرش صهباء ثعلبیه بود كه مكنی به ام حبیب می باشد وی با فرزندش هر دو به كربلاء آمدند.
8- عون بن علی بن ابی طالب، مادرش اسماء بنت عمیس می باشد و اسماء در مدینه ماند.
9- محمد اوسط بن علی بن ابی طالب، مادرش امامه بنت ابی العاص العبشمیه بود كه با فرزندش به كربلاء وارد گردید.
این نه نفر كه برادران حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام بودند جملگی به كربلاء وارد شده و همگی شهید شدند.
و از اولاد جعفر بن ابیطالب كه عموی آن حضرت بود پنج نفر همراه آن جناب از مدینه خارج و به عراق وارد گردیدند و آنها عبارتند از:
1- عون اكبر ابن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، مادرش حضرت زینب كبری سلام الله علیها است.
2- محمد بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب.
در اینكه مادر این بزرگوار كیست اختلاف است، بعضی او را فرزند علیا مخدره زینب كبری سلام الله علیها می دانند و برخی گفته اند مادر وی و برادرش یعنی عبیدالله بن عبدالله بن جعفر خوصاء بنت حفصة بن بكر بن وائل است كه با دو فرزندش بطرف عراق از مدینه خارج گشت و الله العالم.
3- عون بن جعفر بن ابیطالب و مادرش اسماء بنت عمیس است كه در مدینه نزد فاطمه صغری دختر امام حسین علیه السلام ماند و بیرون نیامد.
4- قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود كه با فرزندش هر دو به كربلاء وارد شدند.
5- عبیدالله بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب، مادرش خوصاء است كه قبلا اشاره به آن شد.
این پنج نفر همان طوری كه گفتیم از اولاد جعفر بن ابیطالب بوده و همگی در سرزمین كربلاء شهید شدند.
و از اولاد عقیل بن ابیطالب كه عموی دیگر آن حضرت بود دوازده نفر همراه حضرتش از مدینه خارج شدند، آنها عبارتند از:
1- جعفر بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام الثغر بود كه به او ام الخوصاء العامریه نیز می گفتند وی با فرزندش همراه حضرت از مدینه خارج شدند.
2- عبدالرحمن بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود كه هر دو با حضرت از مدینه خارج گردیدند.
3- عبدالله بن مسلم بن عقیل.
4- محمد بن مسلم بن عقیل، مادر این دو علیا مخدره رقیه خاتون دختر امیرالمؤمنین علیه السلام بود، این بانو همراه دو فرزندش از مدینه خارج گردیدند
5- محمد بن ابی سعید بن عقیل احول، مادرش ام ولد بود كه همراهش از مدینه خارج گردید.
6- عبدالله اصغر ابن عقیل بن ابی طالب، ماردش ام ولد بود.
7- موسی بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام البنین دختر ابوبكر بن كلاب العامریه بود، وی با فرزندش از مدینه خارج گردید و همراه امام علیه السلام بودند.
8- علی بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود.
9- احمد بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود، وی با فرزندش همراه امام علیه السلام از مدینه خارج شدند.
10 - مسلم بن عقیل بن ابی طالب، مادرش ام ولد بود.
11- محمد اصغر، طبق برخی از روایات وی فرزند جناب مسلم بن عقیل بوده و بعضی دیگر از روایات وی را فرزند عقیل بن ابیطالب یعنی برادر حضرت مسلم معرفی نموده.
12- ابراهیم، درباره وی نیز روایات مختلف است بعضی او را فرزند جناب مسلم بن عقیل سلام الله علیه معرفی نموده و برخی دیگر وی را برادر حضرت مسلم علیه السلام قرار داده اند.
از این دوازده نفر نه تن در روز عاشوراء در كربلاء با حضرت سیدالشهداء شهید شدند كه همراه این نه نفر شش نفر از مادرهایشان بودند و جناب مسلم بن عقیل در كوفه شهید شد و دو پسر بچه خردسال آن حضرت كه همراه او بودند پس از شهادت امام علیه السلام اسیر شدند و در پشت كوفه شهید گشتند.
و از همسران امام مجتبی علیه السلام پنج تن و از فرزندان آن امام همام ذكورا و اناثا شانزده نفر بودند كه همراه امام علیه السلام از مدینه خارج شدند كه برخی از ایشان با حضرت در كربلاء شهید شده و بعضی از آنها هنگام هجوم وحشیانه لشگر عمر بن سعد ملعون به خیمه زیر دست و پا، پامال شده و پاره ای دیگر به اسارت در
آمده و همراه اسراء به شام برده شدند.
اسامی ایشان به این شرح است:
1- جناب حسن مثنی، مادر آن حضرت خوله دختر منصور فزاریه است، این بانو هنگام خروج امام مظلوم از مدینه در شهر باقی ماند.
2- جناب عمرو بن الحسن.
3- جناب قاسم بن الحسن.
4- جناب عبدالله بن الحسن، مادر این سه شاهزاده ام ولد بوده و نامش طبق فرموده بعضی رمله می باشد.
5- جناب احمد بن الحسن، سن مباركش طبق روایتی كه مرحوم مجلسی در بحار نقل فرموده 16 سال بوده.
6- ام الحسن.
7- ام الحسین، این هر دو خواهران احمد بن الحسن بودند كه در هنگام هجوم وحشیانه لشگر ابن سعد لعنة الله علیه زیر دست و پا، پامال شدند و مادرشان ام بشر بنت مسعود انصاری است، این بانو همراه فرزندانش در كربلاء حاضر گردیدند.
8- جناب محمد بن الحسن بن علی علیهماالسلام.
9- جناب جعفر بن الحسن بن علی علیهماالسلام، مادر این دو شاهزاده علیا مخدره ام كلثوم بنت عباس بن عبدالمطلب بوده.
10- جناب ابوبكر بن الحسن علیه السلام مادرش ام ولد بوده كه با فرزندش در كربلاء حاضر شدند.
11- جناب حسین بن الحسن علیه السلام لقبش اثرم می باشد.
12- جناب طلحة بن الحسین علیه السلام.
13- علیا مخدره فاطمه بنت الحسن علیه السلام، این بانو خواهر حسین بن الحسن و
طلحة بن الحسن علیه السلام بوده و مادر ماجده امام باقر علیه السلام می باشد و مادر این سه تن (فاطمه و دو برادرشان) ام اسحق دختر طلحة بن عبیدالله است این بانو با فرزندانش جملگی در كربلاء حاضر بودند.
14- جناب زید بن الحسن علیه السلام.
15- جناب عبدالرحمن بن الحسن علیه السلام.
16- علیا مخدره ام الحسین، وی خواهر زید و عبدالرحمن بوده و مادر ایشان ام ولد محسوب می شد كه با ایشان جملگی در كربلاء حاضر بودند.
این شانزده تن جملگی فرزندان حضرت مجتبی علیه السلام بوده كه در كربلاء حاضر شدند و دوازده نفرشان ذكور و چهار تن آنها اناث بودند.